Mens of machine – wie is de beste plukker?

De koffieoogst

Het klinkt een beetje futuristisch, maar elke planter moet vroeg of laat beslissen of hij de rijpe koffiebessen met de hand of machinaal laat plukken.

Wanneer de koffiebessen groen, oranje en daarna rood kleuren, is het tijd om te oogsten! Dat kan in de zomer zijn, maar ook rond de Kerst. Het hangt er maar net vanaf uit welk land de koffie komt, wanneer de regentijd aanbreekt en om welke soort plantage het gaat. Daarbij maakt het niet uit of er een, twee of misschien zelfs drie keer geoogst moet worden. Alle bessen moeten worden geplukt en dat kan zowel machinaal als met de hand. Maar welke methode is de beste?

Picken: alleen de beste bessen komen in het mandje

Bij het picken worden koffiebessen stuk voor stuk met de hand geplukt. De plukker bepaalt welke bessen goed genoeg zijn om te verwerken, en welke niet. Door alleen de rijpe bessen “eruit te pikken”, is een bepaalde kwaliteit gegarandeerd. Alleen deze rijpe bessen kunnen bij het branden hun volle aroma ontwikkelen. Daarom worden vooral Single Origins volgens deze uitgelezen methode geplukt.

Natuurlijk zit er een addertje onder het gras. Omdat alleen de rode bessen in het mandje gaan, moet er een aantal weken achter elkaar worden geplukt. Deze methode kost dus veel tijd en is erg arbeidsintensief.

kaffeebauer-picking-single-origins-kaffeeernte

Strippen: vingervlug oogsten

Bij het picken speelt de graad van rijpheid een essentiële rol, maar bij het strippen wordt er niet zo nauw gekeken. Zodra de meeste bessen een rode kleur hebben, worden ze in één keer van de tak gestript. Dit gebeurt met de hand of met een hulpmiddel als een bessenplukker. De bessen vallen niet gewoon op de grond, maar op doeken die van tevoren zijn neergelegd.

Uiteraard kan het gebeuren dat er een paar onrijpe groene of overrijpe donkerrode bessen tussen de vingers glippen. Bessen die nog niet rijp zijn, zorgen bij het branden voor een bittere smaak. Overrijpe vruchten kunnen al direct aan het begin van het gistingsproces een groot deel van de oogst bederven. Het is daarom absoluut noodzakelijk dat de bonen nog een keer goed worden gesorteerd.

Oogstmachine: 150 plukkers in één machine

Bij tuin- of schaduwteelt in hoger gelegen gebieden zijn picking en stripping de meest voor de hand liggende plukmethoden. In landen als Brazilië wordt koffie op gigantische plantages verbouwd. Oogsten is hier veel meer een industrieel proces. Vooral bij zonneteelt wordt daarom graag gebruik gemaakt van oogstmachines. Met een vibrerende borstel verwijderen deze enorme machines in één keer alle vruchten van een boom.

Het spreekt voor zich dat deze methode snel en voordelig is. Een oogstmachine neemt al gauw het werk van circa 150 plukkers over, maar voor de plant is deze manier van plukken verre van ideaal. Een ander probleem is dat bessen met verschillende graden van rijpheid met elkaar vermengd worden. Machinaal plukken sluit de productie van kwaliteitskoffie niet per definitie uit, maar de bessen moeten na het plukken dan wel nog een keer goed worden gesorteerd.

kaffeeplantage-vollernter-erntemethode-kaffeeernte

Wie plukt er nu beter?

Het antwoord is simpel: degene die de beste bessen plukt. Over het algemeen zijn dat de koffieplukkers. Maar als machinaal geplukte bessen goed gesorteerd worden, kan deze methode ook prima werken, net zoals zorgvuldig met de hand geplukte vruchten door een slechte verwerking volledig verpest kunnen worden.

Hoe het ook zij, koffie oogsten is precisiewerk. Voor het maken van een perfect product is de mens nog steeds onmisbaar.